Są to wskaźniki, na podstawie których:
banki wyznaczają wysokość oprocentowania kredytów, lokat, kont oszczędnościowych i innych produktów finansowych,
strony umów mogą określać wzajemne zobowiązania i rozliczać transakcje.
Do najczęściej wykorzystywanych wskaźników, w zależności od danej waluty, należą: WIBOR (PLN), WIRON oraz Stopy Składane WIRON (1M, 3M i 6M) (PLN) (w dalszej części materiału łącznie wskazywane jako „WIRON”), SARON (CHF) czy EURIBOR (EUR). O metodzie wyznaczania danego wskaźnika nie decyduje bank, a administrator danego wskaźnika (np. dla wskaźników WIBOR i WIRON jest to GPW Benchmark S.A.). Administrator pozyskuje dane rynkowe oraz publikuje je w postaci danego wskaźnika (np. WIBOR lub WIRON). Co ważne, sposób wyliczenia i publikacji danego wskaźnika jest akceptowany przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF).
Jest to rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE [1] regulujące funkcjonowanie wskaźników referencyjnych, stosowanych do ustalenia oprocentowania w umowach finansowych. Celem rozporządzenia jest:
zapewnienie lepszej jakości wskaźników referencyjnych, dokładniej oddających sytuację rynkową (oparcie w większym stopniu o dane transakcyjne),
zapewnienie kontroli nad metodą wyznaczania tych wskaźników oraz nad podmiotami, które je wyliczają,
zapobieganie ewentualnym manipulacjom, które byłyby niekorzystne dla jednej ze stron (klienta lub banku),
zapewnienie większej wiarygodności wskaźników, przejrzystości ich notowań oraz kontroli.
Zgodnie z rozporządzeniem BMR, wskaźniki referencyjne (np. WIBOR lub WIRON) mogą być opracowywane i publikowane wyłącznie przez podmioty, które uzyskają odpowiednie zgody od organów nadzorczych (w Polsce jest to KNF – Komisja Nadzoru Finansowego).
WIBOR jest jednym z najpopularniejszych wskaźników referencyjnych w Polsce i jest stosowany w wielu umowach zawieranych przez banki z klientami, zarówno tych dotyczących kredytów, lokat, kont oszczędnościowych, jak i innych produktów finansowych. WIBOR jest wskaźnikiem, na którym oparte jest w Nest Banku oprocentowanie części kredytów oraz rachunków oszczędnościowych.
Stopy WIRON są nowymi wskaźnikami referencyjnymi, które notowane są równolegle do wskaźnika WIBOR. Mają one odmienną metodę wyznaczania od wskaźnika WIBOR dlatego także różnią się od niego wartością. Obecnie coraz więcej produktów finansowych oferowanych w Polsce może być opartych właśnie o te wskaźniki. Niektóre kredyty oferowane przez Nest Bank od lutego 2024 roku oparte są o stawkę WIRON 1M Stopa Składana.
Podmiotem, który w Polsce jest odpowiedzialny za notowanie i publikowanie wskaźników referencyjnych jest GPW Benchmark S.A. – spółka należąca do Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Więcej informacji o GPW Benchmark S.A. (dalej GPWB S.A.) można znaleźć na stronie internetowej www.gpwbenchmark.pl. Podmiot taki, nazywany jest Administratorem. Pozyskuje on dane rynkowe, w oparciu o które, w sposób uzgodniony i zaakceptowany przez KNF, wyznacza wskaźniki WIBOR oraz WIRON.
W niektórych przypadkach, poziom danego wskaźnika np. WIBOR czy WIRON może być stabilny przez jakiś czas, ale może on także ulegać zmianom (rosnąć lub spadać), w reakcji na sytuację rynkową. Proces ten jest niezależny od Nest Banku – zarówno my jak i Ty, korzystamy ze wskaźnika jako odbiorcy – co oznacza, że musimy się dostosować do jego wysokości i ewentualnych zmian. Opisaliśmy to szczegółowo w Twojej umowie kredytu lub rachunku
Zgodnie z przepisami rozporządzenia BMR, administrator (czyli w przypadku WIBOR i WIRON – GPWB S.A.) może, w porozumieniu z KNF, zmieniać metodę ustalania danego wskaźnika referencyjnego. Może, ale nie musi oznaczać to zmianę samej wartości wskaźnika WIBOR lub WIRON (co może przełożyć się na wysokość oprocentowania Twojego kredytu lub rachunku). Takie zmiany nie dzieją się nagle – organy nadzorcze, czyli KNF, uczestniczą w tym procesie, a administrator, na swojej stronie internetowej, odpowiednio wcześniej informuje o rozpoczęciu konsultacji publicznych w tym zakresie. Zmiana metody może wynikać z różnych czynników, np. wytycznych organu nadzorczego, zmian rynkowych, nowych przepisów prawa.
Na stronie internetowej Nest Banku (www.nestbank.pl) w zakładce Wskaźniki referencyjne będziemy Cię na bieżąco informować o ewentualnych konsultacjach publicznych oraz wprowadzanych zmianach o sposobie opracowywania wskaźnika referencyjnego WIBOR oraz WIRON.
Poniżej link do konsultacji publicznych w sprawie zmiany metody opracowywania wskaźnika referencyjnego WIRON. Konsultacje publiczne trwały od 18 marca 2024 roku do 8 kwietnia 2024 roku. Tutaj
Administrator może również przestać opracowywać dany wskaźnik referencyjny. Odbywa się to także w uzgodnieniu z organami nadzorczymi (KNF) i przebiega zgodnie ze ściśle określoną procedurą. Taka okoliczność może mieć miejsce np. gdy w ocenie administratora skala stosowania wskaźnika referencyjnego przez podmioty rynku finansowego w umowach nie uzasadnia kontynuowania opracowywania wskaźnika referencyjnego ze względów biznesowych. W takiej sytuacji nie moglibyśmy, w ramach naszej umowy, określić wzajemnych świadczeń (np. oprocentowania kredytu czy rachunku oszczędnościowego). Dlatego też Nest Bank, zgodnie z wymogami rozporządzenia BMR, przygotował Plan Awaryjny na taki wypadek, który zakłada, że:
zmienimy wskaźnik WIBOR lub WIRON na nowy wskaźnik, jeżeli zostanie on wyznaczony w odpowiednich przepisach prawnych lub wskazany przez organ nadzoru lub administracji publicznej,
jeżeli zamiennik wskaźnika nie zostanie wyznaczony to zastosujemy alternatywny wskaźnik przygotowany przez administratora,
jeżeli administrator także nie wyznaczy wskaźnika, to zmienimy wskaźnik WIBOR lub WIRON na skorygowaną stopę referencyjną NBP.
[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014/17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014
Otrzymałem/am od banku wiadomość z prośbą o podpisanie aneksu do umowy kredytowej dotyczącą zmiany wskaźnika referencyjnego. Dlaczego?
Przygotowaliśmy aneks na podstawie rozporządzenia BMR. Rozporządzenie BMR to rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych, jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014/17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014, Dz.U. L 171 z 29.6.2016, z późn.zm.. W aneksie określamy działania, jakie zostaną zastosowane na wypadek, gdyby w przyszłości Administrator wskaźnika referencyjnego wprowadził istotne zmiany lub nawet zaprzestał jego opracowywania - w przypadku Twojej umowy jest to WIBOR. Administratorem wskaźnika referencyjnego jest GPW Benchmark, nadzorowany przez Komisję Nadzoru Finansowego.
Jakie zmiany w umowie kredytowej spowoduje podpisanie aneksu?
W treści aneksu dodaliśmy do umowy klauzule awaryjne, tj. postanowienia określające zasady postępowania na wypadek zaprzestania opracowywania lub wystąpienia istotnych zmian wskaźnika referencyjnego - w przypadku Twojej umowy jest to WIBOR. Nie zmieniamy pozostałych postanowień umowy.
Czy podpisanie aneksu spowoduje, że aktualne oprocentowanie mojej umowy ulegnie zmianie?
Nie. Zmiany proponowane w treści aneksu nie spowodują zmiany aktualnej wysokości oprocentowania Twojej umowy.
Czy podpisanie aneksu do umowy wiąże się z dodatkowymi opłatami?
Nie. Za podpisanie aneksu nie pobieramy żadnych opłat ani prowizji.
Otrzymałem aneks w dwóch egzemplarzach. Co z nimi zrobić?
Sporządziliśmy dwa jednobrzmiące egzemplarze aneksu, po jednym dla każdej ze stron - dla Ciebie (i współkredytobiorcy, jeśli występuje) i dla nas.
Prosimy o odesłanie dwóch egzemplarzy aneksu, podpisanych przez wszystkich współkredytobiorców. Po podpisaniu aneksu przez Bank odeślemy Ci Twój egzemplarz.
W jaki sposób mam dostarczyć podpisany aneks dotyczący zmiany wskaźnika referencyjnego?
Podpisane przez wszystkich współkredytobiorców dwa egzemplarze aneksu przekaż:
Ø osobiście w naszej placówce (wykaz placówek banku znajduje się na stronie internetowej Nest Banku pod linkiem: https://nestbank.pl/kontakt);
Ø pocztą tradycyjną, przesyłając własnoręcznie podpisany aneks, na adres:
Nest Bank S.A.
ul. Wołoska 24
02-675 Warszawa;
Ø e-mailem – przesyłając skan podpisanego aneksu na adres: kontakt@nestbank.pl ze swojego adresu email podanego wcześniej do kontaktu z Bankiem;
Ø w Bankowości Internetowej lub Aplikacji Mobilnej przesyłając skan podpisanego aneksu.
Czy podpisanie aneksu jest obowiązkowe?
Podobnie jak cały sektor bankowy opracowaliśmy plan awaryjny. W umowach, zawieranych obecnie z Klientami, znajdują się klauzule awaryjne odzwierciedlające ten plan. Jeśli Twoja umowa nie zawiera klauzuli awaryjnej, powinieneś podpisać bezpłatny aneks do umowy.
Od kiedy zaczną mnie obowiązywać zmiany wskazane w aneksie?
Postanowienia obowiązują od dnia podpisania aneksu przez ostatnią ze Stron.
Administrator opracowuje wskaźniki WIBOR oraz WIRON według metody zaakceptowanej przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF), której szczegóły takie jak:
opis kluczowych elementów metody opracowywania WIBOR i WIRON,
oświadczenie o wskaźniku referencyjnym (dokument opublikowany przez administratora na podstawie art. 27 rozporządzenia BMR),
procedura przyjmowania i rozpatrywania skarg, które dotyczą wyznaczania wskaźnika referencyjnego,
opisane zostały na stronie internetowej administratora www.gpwbenchmark.pl. 16 grudnia 2020 r. KNF wydała zezwolenie na prowadzenie przez GPWB S.A. działalności jako administrator wskaźników referencyjnych stóp procentowych, w tym kluczowych wskaźników referencyjnych (np. WIBOR/WIRON/Indeksy Składane WIRON).
Wydanie przez KNF zezwolenia dla GPWB S.A. oznacza, że organ nadzoru finansowego uznał proces wyznaczania wskaźnika referencyjnego WIBOR za zgodny z wymaganiami nałożonymi przez Rozporządzenie BMR. W związku z otrzymaniem zezwolenia, GPWB S.A. opublikował oświadczenie dotyczące WIBOR, o którym mowa w art. 27 Rozporządzenia BMR (tzw. benchmark statement), zawierające kluczowe informacje o wskaźniku WIBOR - można je znaleźć tutaj.
Udzielenie zezwolenia przez KNF dla Administratora na wyznaczanie wskaźnika WIBOR według ustalonej metody, nie powoduje, że nie będzie ona w przyszłości ulegać zmianie. Wręcz przeciwnie – zgodnie z Rozporządzeniem BMR, Administrator, czyli GPWB S.A., ma obowiązek dokonywać regularnego przeglądu metod w celu zapewnienia odpowiedniości wskaźnika WIBOR do zmieniającej się rzeczywistości ekonomicznej.
Na podstawie otrzymanego zezwolenia GPWB S.A. została uprawniona do opracowywania także innych wskaźników referencyjnych stóp procentowych, których proces wyznaczania odbywa się zgodnie z wymogami Rozporządzenia BMR.
W dniu 16.12.2022 roku, zostało opublikowane Oświadczenie Administratora Indeksu Stopy Procentowej WIRON, przyjęte uchwałą Zarządu GPW Benchmark nr 100/2022 z dnia 16.12.2022, - można je znaleźć tutaj.
W dniu 30.12.2022 roku, zostało opublikowane Oświadczenie Administratora Rodziny Indeksów Składanych WIRON, przyjęte uchwałą Zarządu GPW Benchmark nr 102/2022 z dnia 30.12.2022 - można je znaleźć tutaj.
Nazwa oraz dane adresowe administratora WIBOR, WIBID oraz WIRON:
GPW Benchmark S.A. jest polską spółką akcyjną.
Siedziba GPWB znajduje się w Warszawie przy ul. Książęcej 4, 00-498
Dane kontaktowe znajdują się na stronie https://www.gpwbenchmark.pl/kontakt
